07-15: Ngày 15 tháng 7 - Thánh Anrê Nguyễn Kim Thông (Thuông), Trùm họ (1790-1855)
Phải đi cho trọn hành trình
Nhận được án lệnh lưu đày, thánh Anrê Thông bị áp giải từ Bình
Định vào Mỹ Tho. Đường xa xôi diệu vợi, lại chập trùng hiểm trở. cổ mang gông,
tay đeo xiềng nặng nề, nhưng thánh nhân vẫn kiên trì tiến bước leo đèo vượt
suối và băng rừng. Vào đến Gia Định, quan Tổng Trấn cho phép ở lại đây, nhưng
thánh nhân từ chối vì muốn đi cho đến đỉnh đồi Canvê của mình. Và khi đã tới Mỹ
Tho, sức cùng, lực kiệt, ngài còn năn nỉ người ta dìu tới Gò Bắc ở cuối tỉnh,
tới trại giam lưu đày vĩnh viễn được chỉ định. dù chỉ sống thêm ít phút. Thánh
Anrê Thông đã hoàn tất hành trình chứng tá cho Thiên Chúa và đã tới đích Thiên
Đàng vĩnh cửu.
Cuộc đời phục vụ.
Anrê Nguyễn Kim Thông sinh khoảng năm 1790 tại Gò Thị, một họ
đạo kỳ cựu nhất của giáo phận Qui Nhơn, thôn Xuân Phương, xã Phước Sơn, huyện
Tuy Phước, tỉnh Bình Định, cách tỉnh 20 cây số về hướng bắc. Ông còn có tên
khác là Năm Thuông.
Là chủ một gia đình khá giả, đạo đức, ông Thông đã tận tâm giáo
dục con cái sống đạo tốt lành. Hai người con của ông được Thiên Chúa ân thưởng
đặc biệt là linh mục Nguyễn Kim Thư và nữ tu Anna Nhường, dòng Mến Thánh Giá.
Dân làng tin nhiệm, có thời ông đã làm xã trưởng, nhiệt tình phục vụ dân chúng
bất kể lương hay giáo. Về sau ông được để cử làm trùm họ và được Đức cha Cuénot
Thể đặt làm trùm họ cả phụ trách toàn thể hạt Bình Định.
Ngoài mẫu gương liêm chính, bác ái và tận tâm, ông còn thừa
hưởng truyền thống của họ Gò Thị về lòng sùng kính Đức Mẹ cách đặc biệt. Ông
siêng năng lần chuỗi Mân Côi mỗi ngày, và kiến thiết một nhà nguyên dâng kính
Trái tin Vẹn Sạch Đức Mẹ. Với uy tín sẵn có, ông phụ tá đắc lực cho hàng giáo
sĩ trong việc tông đồ, khéo léo trong việc tìm nơi trú ẩn cho các ngài trong
thời bách hại. Đức cha Thể và nhiều linh mục đã tạm trú lâu ngày tại nhà ông.
hơn nữa ông còn là ân nhân cả về vật chất lẫn tinh thần cho viện mồ côi trong
vùng.
Xin nhận chén đắng.
Một người cháu của ông trùm cả tên là Út vốn tính ngang tàng,
phóng đãng nên hay bị ông quở mắng. Để trả đũa, y viết một lá thư nặc danh lên
quan tỉnh, tố cáo ông về tội chứa chấp giáo sĩ. Thế là quan quân liền đến vây
bắt ông cùng với bốn giáo sĩ khác, rồi giam vào ngục thất ở Bình Định.
Quan tỉnh vốn quen biết từ hồi ông là xã trưởng, và trước đây
được ông đãi ngộ rất hậu, nên tỏ ra rộng rãi với ông. Nhờ đó, ông trùm cả không
bị đánh đập, và thỉnh thoảng lại được phép về thăm nhà. Ông lơi dụng cơ hội này
khuyên nhủ con cháu trung kiên với Chúa trong mọi hoàn cảnh. Ông nói: “Tôi đã
già, cũng chẳng ham sống lâu nữa. tôi sẵn sàng chịu tù đày và chịu chết vì danh
Đức Kitô, nhất định tôi không vận động xin tha”. Rồi ông lại tình nguyện vào
ngục trình diện.
Nhiều lần quan tỉnh gọi ông Trùm cả ra công đường, nhỏ nhẹ
khuyên ông bỏ đạo. Quan nói: “Ông dẫm chân lên thập giá đi ! Chỉ tôi và ông
biết thôi, rồi về xưng tội là xong chứ có chi đâu”. Ông trả lời: “Không được,
thập giá tôi tôn kính mà dẫm lên sao được”. Và ông khẳng định với quan: “Thà
tôi bị lưu đày và chết vì Chúa chớ tôi không chối đạo”. Sau ba tháng tù, ông
nhận được án phát lưu vào Mỹ Tho thuộc miền Lục tỉnh, Nam Kỳ. Các con ông dự
định bỏ tiền vận động xin giảm án, nhưng ông cản: “Các con cứ để thánh ý Chúa
được thể hiện”.
Uống cạn chén Chúa trao
Đường vào Nam xa xôi, cùng với bốn tín hữu, ông bị đày vào Vĩnh
Long. Ông Trùm cả vì tuổi già sức yếu, lại phải mang gông xiềng, nên bước đi
một cách khó khăn mệt nhọc. Mỗi ngày chỉ đi được bảy tám dặm dưới ánh nắng gay
gắt, tối đến đoàn tù nhân được tạm giam trong các đồn canh hay nhà tù địa
phương. Được vài ngày, quân lính thấy ông Trùm cả đuối sức qua, sợ không đủ sức
đi tới nơi thì thương tình tháo gông xiền cho ông. Khi đi ngang qua tỉnh Bình
Thuận, ông may mắn gặp linh mục Nguyễn Kim Thư, con trai ông và xin lãnh bí
tích Giải tội.
Tại Chợ Quán, thấy tình trạng sức khỏe của ông ngày càng suy
yếu, cha Được ban bí tích Xức Dầu cho ông. Sau đó, ông lại tiếp tục mang gông
xiền đi xuống miền Tây. Bốn người bạn tù với ông xuống Vĩnh Long, có báo tin
cho cha bề trên Borelle Hòa về tình hình nguy tử của ông. Cha Borelle liền cử
một y sỹ đến My Tho chăm sóc nhưng không kịp nữa. Vị chứng nhân của Chúa khi
đặt chân đến nơi lưu đày được chỉ định, mới kịp đọc kinh ăn năn tội, vài kinh
kính mừng, rồi tắt thở đang khi cầu nguyện với Đức Trinh Nữ Maria. Hôm đó là
ngày 18 tháng 7 năm 1855.
Thi hài của vị tử đạo được viên y sĩ của cha Borelle Hòa đưa về
Cái Nhum (Vĩnh Long), và sau đó là các hiều tử Thư, ông Ngọc, ông Xa dời về anh
táng ở nhà thờ Gò Thị. Hiện nay, tại Gò Thị còn lăng của ông, nhưng hài cốt đã
được di chuyển vể chủng viện Làng Sông (Bình Định).
Đức Thánh Cha Piô X suy tôn ông Trùm cả Anrê Nguyễn Kim Thông
lên bậc chân phước ngày 02.5.1909. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn
ngài lên bậc Hiển Thánh
